Yoga Nidra: wat is het en waarom doen we het?
Yoga Nidra, de ‘yoga slaap’, doet ons opladen. Maar wat is het nu precies? En wat zijn de voordelen van deze populaire yogavorm?
We ademen de hele dag door – dat gaat gelukkig vanzelf -, maar hoe vaak ben je je daarvan bewust? Je staat er niet bij stil doordat je de hele dag in de weer bent en de agenda maar vol blijft stromen. Voel je je vaak gestrest, kom je moeilijk in slaap of lukt het je maar niet om te ontspannen? Een goede ademhaling kan het verschil maken. Verschillende ademhalingsoefeningen kunnen je helpen de rust terug te vinden.
In de drukte van de hedendaagse maatschappij spelen stress en angst een steeds grotere rol. We worden sneller overprikkeld en komen maar moeilijk tot rust. Ons lichaam reageert op allerlei stressfactoren, waardoor we benauwdheid kunnen ervaren, de hartslag stijgt en we beginnen te hyperventileren. Spanningen nemen we dus heel fysiek op in ons lijf. Des te belangrijker is het om te leren ontspannen en de adem komt daarbij heel goed van pas. Niet alleen kunnen ademhalingsoefeningen ons helpen te ontspannen, er zijn nog veel meer voordelen. Zo kan een juiste ademhaling je bloeddruk verlagen, je zenuwstelsel en spijsvertering in balans brengen en je lichaam van een nieuwe, frisse dosis energie voorzien.
In de yoga is pranayama één van de krachtigste manieren om je te verbinden met het moment, het hier en nu. Pranayama vindt haar oorsprong in de yogafilosofie en is gericht op het beheersen (yama) van de levensenergie (prana). Verschillende ademtechnieken worden ingezet om gecontroleerd te leren ademen en de volledige capaciteit van de longen te gebruiken. Daarbij wordt de nadruk gelegd op alle verschillende onderdelen van de adem. Dat wil zeggen, niet alleen de in- en uitademing zijn belangrijk, maar de pauzes daartussen spelen een even grote rol. De verschillen tussen reguliere ademhalingsoefeningen en pranayama lijken in de westerse wereld enigszins te vervagen en dat is ook niet gek. Voor alle oefeningen geldt namelijk hetzelfde, ze leveren in eerste instantie rust en ontspanning op.
Wellicht maakt lezen over de adem je al een stuk meer bewust van hoe het met je eigen ademhaling gesteld is. Een mooie eerste stap om nu zelf aan de slag te gaan. Natuurlijk zijn er gigantisch veel mogelijkheden. Hieronder vind je alvast drie voorbeelden die je kunt gebruiken om tot rust te komen.
1. Buikademhaling
De buikademhaling, ook wel middenrifademhaling of natuurlijke ademhaling, wordt veel gebruikt in yoga en meditatie. Het is een vorm van bewust ademen waarbij je focust op de beweging van de in- en uitademing. Wanneer we inademen en het middenrif samentrekt wordt de borstholte vergroot, de longen vullen zich en de buik zet uit. Tijdens de uitademing ontspant het middenrif en daalt de buik.
Zo oefen je de buikademhaling:
2. 4-7-8 ademhaling
Ons autonome zenuwstelsel reguleert de onbewuste functies van ons lichaam, zoals de hartslag en spijsvertering. Het bestaat uit twee onderdelen, namelijk het sympathische zenuwstelsel – dat het lichaam voorbereidt op inspanning en vecht-vluchtreacties – en het parasympathische zenuwstelsel – dat juist zorgt voor rust en herstel. De 4-7-8 ademhaling geeft in eerste instantie ontspanning en kalmte door het activeren van het parasympathische zenuwstelsel. Wanneer je regelmatig oefent voor een langere tijd, kan het een positieve invloed hebben op je hormoonhuishouding, bloeddruk, slaap, concentratie en afname van angst en stress.
Zo oefen je de 4-7-8 ademhaling:
3. Nadi shodhana
Nadi shodhana, ofwel de wisselende neusgat ademhaling, is een pranayama oefening gericht op het in balans brengen van de linker- en rechter hersenhelft. Gedurende de dag ademen we, zonder dat we er erg in hebben, afwisselend meer door 1 neusgat tegelijk. Daarom kan de nadi shodhana soms wat onwennig aanvoelen, wanneer de oefening nog nieuw voor je is. Je zult merken dat het je energie geeft, je concentratie verbetert en je tegelijkertijd tot rust brengt.
Zo oefen je nadi shodhana:
De momenten waarop stress de kop opsteekt, heb je meestal niet zelf in de hand. Het is dus mogelijk dat het moment waarop je ademhalingsoefeningen nodig hebt, zich daar niet voor leent. Je zit misschien wel op de fiets of staat in de rij in de supermarkt. Ademhalingsoefeningen zijn er niet alleen om je te helpen op het exacte moment dat je ze oefent. Ze leren je bewust te ademen, ook wanneer je niet met ademtechnieken of pranayama bezig bent. Enkel bewust zijn van je adem kan al genoeg zijn om je stressniveau te verlagen. En het mooie is, je ademhaling is er altijd, en dus heb je altijd één van de belangrijkste tools bij de hand om je lichaam en geest te kalmeren.
Over de auteur: Als yogadocent zoekt Janna met een nuchtere openheid naar de essentie van yoga, zonder dat de diepgang daarbij verloren gaat. In tekst en beeld beschrijft ze haar fascinatie voor natuur, (eco-)boeddhisme en de grote of kleine vragen des levens.